Canalblog
Editer l'article Suivre ce blog Administration + Créer mon blog
Publicité
auvergnat oûbirnhat
30 mars 2022

la barrièro roùjio

10. La barrièro roujo

 

Dinc uno valado encaissado entremié duoi cadeno escalabrousos, descoubrigueran un troupèls de yacks e de biòus que detz Souiotes mountats menabou vistomen vel nord. S’aturèrou prudentomen de nàutri, e achabèrou per nous dire que lou Noyon (prince) de Tòji lour avio ourdounat de mena li troupèls loung del Buret Hei, fin la Moungoulìo, que cranhio que li roùjis li pilhèssou. S’en anèrou dounc, mas aprenguèrou puèi per quauques chassadours souiotes qu’aquelo partido de la mountonho Tannu Ola èro oucupado per li partidàris venguts de Vladimirovka. Laidounc s’èrou virats.

 

Lour damanderan ount’ èrou lis abans-postes e quont de partidàris teniou li passatges per la mountonho. Manderan lou Tatare e lou Kalmouk en recouneissenço del temp que nous adoubaban per countunia en estroupant li pès de noùsti chavals din noustos chamisos, e en li muzelant ammé de courrejo e de boucis de cordos per lis empacha d’endilha. La nueit èro vengudo quand noustos escoutos tournèrou. Nous diguèrou qu’un trentenau de partidàris campabou à peraqui detz kiloumetres, en oucupant lei yourtos di Souiotes. Al col, i avio dous abans-postes, un de dous omes, l’aute de tris. Dis abans-poste al camp i avio près de milo uèit cent metres. Nousto pisto passabo entremié las duoi sentinèlos. Un cop à la cimo de la mountonho li veirion netomen, e li pourrion desquilha. Quand i arriberan, quitèri nouste escabot e faguèri sègre moun amic, lou Tatare, lou Kalmouk e dous di jouves ouficiers. Aviseran dous fiocs à peraqui cinq cent metres davant. Près de cadu un souldat vilhabo, e lis àutri dourmissiou. Voulio pas lioura batalho, mas chalio se desbarrassa d’aquìssi postes e sèns espetado, siquenou passarion pas jiamai. Daprès, pensi pas que li roujis retroubèssou noustos piados, qu’èrou chauchados per un escach de chavals e de biòus.

 

  • Chauzissi lou d’esquèro, so-me chitè moun coumpanh à l’aurilho.

 

Moun groupet devio dounc neutralisa lei sentinèlos de drèito. M’aturèri en me rebalant pei gaspalhats. Quand fougueran à un centenau de passes, m’aplantèri darrié li bouissous e fintèri. Lou souldat èro assitat, ammé lou fuzilh entremié lei chombos. Soun coulego dourmissio proche guil, e boulegabo pas. Lours botos de fèutre blonc luzissiou din la nueit. Durant lountemp, veguèri pas l’aute groupe. A l’entour del fioc tout èro calme. Subran, de l’aute poste arribèrou de crits oufegats, puèi tout s’apazimè tournamai. Nousto sentinèlo levè lou cap dapassou, mès à-n-aquel moument lou cos de gigant de moun amic, que fazio sèt pés de pagèlo e qu’èro galhard amai, se quilhè entremié lou fioc e ieu. En uno clunhado li pés de la sentinèlo passabou din l’aire coumo una luzour. Moun amic l’avio agantado à la garganto e l’avio rounsado din lou bouissou. Una segoundo daprès, d’un moulinet de soun fuzilh ensucabo lou roùji. Après avedre représ un pauc d’alé, tournè vers ieu en sourizent un pauc geinat:

“ Acò’s fat. Dieu e lou diable! Quand èri fantou, ma maire me voulio faire capelô. Cresquèri e me faguèri ingeniour agrounome... tout acò per escana de gents ou lour peta lou cap. Gousso de revouluciou! Es una bèlo foutralado !”

 

Puèi escupiguè de ràbio e de fàsti, e aluquè sa pipo.

 

A l’aute poste tout èro achabat també. Davaleran dinc uno valado coubèrto de gaspalhats din tout un malhum de rieus. Erou lei sourgos del Buret Hai. Vers uno ouro, nous arresteran e coumenceran de faire paisse li chavals que l’èrbo èro dei bounos. Nous sentission sigurs segoun quauques sinnes: vezion soubre lei mountonhos de troupèls de rene e de yacks, e de Souiotes nous counfirmèrou qu’avion plô supausat. Darrié li mount Tannu Ola aviou pas vist de souldats roùjis. Lour oufrigueran un paquet de té e li vegueran parti countents, e sigurs qu’eran de Tzagan, de bràvi gents.


                                  

Lac Khövsgöl pròchi lou

 

 

Del temp que noùsti chavals se repausabou e pasturabou l’èrbo nalto, discutaban dinc un randau de fioc de nousto routo. I avio dous vejaires:

Un groupe d’un courounèl e quatre ouficiers èro tant impressiounat per l’abséncio di roùji al sud de las Tannu Ola que vouliou que countuniessan vers l’oèst fin Kobdo.

 

**

Kobdo es pròchi la ribèiro Shvod, à 250 km à l’interiour de la Moungoulìo, entremié l’Altai moungòu e lou lauc Kara Nour (“Lutz negro” en turkian), dounc mai pròchi la Chino (à l’ouèst) que la Russio (al nord). Broc.

**

Puèi vouliou countunia vel camp soubre l’Emil, ounde las autouritats chineso aviou internat sièi milo omes dei forsos del generau Bakich qu’èro dintrat en territòri moungòu.

 

Moun amic e ieu, ammé seje ouficiers, preferaban nous’n teni à nouste primier prougit d’atenhe lou lac Kossogol, puèi l’Estrème-Ourient.

 

**

Coumo trobi pas lou lac Kossogol, fau l’ipoutèsi qu’es lou noum russe del lac Chövsgol en moungòu, mai precisomen Khövsgol Nour, qu’es à uèit cent cinquanto kiloumetres al nord-èst d’ounde sou, tout pròchi la Russio (al nord). Lou sounou també Khobsgol Nour B.

**

                                                     

 

Coumo cap di dous groupes poudio pas counvencer l’aute, decideran de nous separa e lou lendemô à miejour prengueran counget lis uns dis àutri.

 

Nouste groupe de dez-o-uèit aguè belcop de coumbats e d’autros dificultats que tuèrou sièi de noùsti coumpanhs, mas lis àutri arriberan al cap del vouiatge tant estrèitomen units per de lions de devouciou mutualo, renfoursats per li perilhs coumus dei batalhos qu’i jougaban noustos vidos, qu’avòn toujour gardat l’amistat la mai chalourouso.

 

L’aute groupe, bailejat per lou courounèl Joukov, peiriguè. Rescountrè un fort destacomen de cavalario roùjio, e fouguè destrut en dous coumbats. Souls dous ouficiers escapèrou. Me diguèrou aquissos tristos nouvèlos e li detalhs di coumbats quand nous rescountreran quatre mis daprès à Ourgo.

 

Nouste groupe de dez-o-uèit cavaliers, ammé cinq chavals de chargo, remountè la valado del Buret Hèi. Gaulheran din de palus, passeran un escach de ribèiros fangousos, fougueran sang-glassats per li vents, trempats de nèu e de pluèio. Mas countunieran, capudomen, fin la pouncho sud del lac Kossogol. Nousto guido tataro nous menabo fizansousomen en seguissent las pistos marcados per lou bestiau qu’on meno d’Uriankhai en Moungoulio centralo “khalkha”.

Publicité
Publicité
Commentaires
auvergnat oûbirnhat
Publicité
Archives
Publicité