Canalblog
Editer l'article Suivre ce blog Administration + Créer mon blog
Publicité
auvergnat oûbirnhat
2 octobre 2022

Contro fi, fino !

Aquilo istòrio fouguet escrito per l'abat Ange Peytavin, de Louzèro.
Èi pas toucat l'ourtougràfio qu'es la de l'Escolo Gabalo, la mèmo que la de la primièro Escolo Oubernhato.

Lou parla del Giboudon, hou dizion ièr, o lis articles lengadoucians mas so qu'es lou mai particulier al giboudanés acò's que li [yé] finaus devenou de [yo] :

fazios, lou prumio, lou mestio,  en darrio en lioc de fazies, lou primier, lou mestier, en darrier.

Coumo en Ourlhat li giboudanés dizou l'obro qu'èi facho la nuet e pas l'obro qu'èi faito la nueit.

Al revers dis l'ousta, cha coumo à Murat e Sant-Flour en lioc de l'oustau, chau


Un element particulier es que l'abat Peytavin utilizo lou vèrbe visca que crezion especifique al Cantau (pour dire vivre)

Amm' acò las duos extremitats de de l'Auvernho lenguistico se rejounhou.

Amm' acò, galai-vous d'aquilo istòrio plô countado.

                                              

mende-lozere-gd



                                 

                                    Contro fi, fino !

   Ero nascut un dimenche e s'en ero sentit touto sa bido, que jamai abio fach crento. S'ero pas maridat fauto d'embesio, e malgrat que fuoço filhos que i o sasiou pas dificilos. Aco's pas pauc dire.

   Biscabo perqui, coumo poudio, de quauco journado ; quand abio noures al rastelio, de chasso, de pescio, e mai que mai de rapino. Estabo pas a esse groumond e a bieure de buos cops quand poudio. Semblabo un pelican, e soun ousta i i abio pas sout. Tout lou mounde lou fugio.

   Tabe un jour, atapet uno mescionto febre que lou cujet boumbi. E pas ameto per li pourta secours, darmi uno reire-neboudo, maridado dinc lou bilaje, que si counferabou pas. La faguet beni :

- Suonho-mi, ma drollo, li diguet, que ni saras pas fachado, hou t'aproumete !

   Mes aquelo d'ati li dounet pas gaire de jours, qu'ero rufo e abio pas gaire lese.

- Enmens bai mi querre lou noutari, que bole fa moun testament !
- S'aco's per aco saro leu aici, amai crese que soun trabal saro pas long ! E si saubet.

   Mes coumo dabalabo, soun ouncle, qu'abio toutes lous bices, sourtiguet del chabes de soun liech cinq ou sieis escuts - bous parle d'un pauc biels -, e a lous fa tinda tont que poudio ! La neboudo quilhet las aurelhos e, aliogo d'aduere lou noutari, aduguet lou medici, Moussu Courtagueno. Ero pas meissonto, pechairasso ! Lou regret l'abio preso e dinc elo s'ero dich : "Per co lou ti cha pas laissa creba coumo un chi !".

   Belcop mai que lou medici elo lou rabiscouguet. Cado cop qu'entrabo auzissio lou tin-tin. Quond anet belcop miel, lou Courtagueno diguet al malaute :
   - Aro, bous monco pas que de suenh : de boulhou de poulo, de galhos de bedel, uno cerbeleto, de leguns bien frescs, e de buos coupets de bi.
   - Hou auzes,
neboudo !
   - Oui, moun ouncle !

   Quond lous platous lecarels erou bien prestes, elo si sarrabo del liech, lou fricot d'uno mo, la boutelho de l'antro :
   - Tenet, moun ouncle, se sabiat coumo aco's bounet !

   Mes coumo parabo la mo : "Niau, niau !" e la couquino de neboudo si trastirabo is-arrios.
   - E be ! De que fas aro ?
   - Oh, pas mai ! Bous mi fazet auzi l'argent, ieu bous fau beire la pitonço !

   - Sarios pas bengudo nècio, per cat d'azard ?!
   - Hou creirio pas. Ieu l'ausido, bous la sentido. Aco's coumo aco. Entramen, fasen touchetos a touchetos...

   Se lou biel rascalas d'ouncle bouguet salta del liech, li chaguet douna dabons lou noutari (que la neboudo fouguet pas pigro per l'ana querre) sous quatre soous de suito e, apres sa mort, soun pauc d'ousta e l'or que lou centurabo.

   Las fennos sou toujour estados pus finos que lous omes. Baqui la probo.

                                                          

Publicité
Publicité
Commentaires
auvergnat oûbirnhat
Publicité
Archives
Publicité